به بهانه ی کمپین "نمایش فیلم مستند رایگان نیست" ، خبرگزاری مهر گفتگوهائی را در چند فصل تهیه کرده که در اینجا بخش پنجم این گفتگوها را با سعید رشتیان رییس هیئت مدیره ی انجمن تهیه کنندگان مستند پی می گیریم
رییس هیات مدیره انجمن تهیه کنندگان مستند تاکید کرد پخش فیلم های مستند باید تابع منطق اقتصادی شود.
سعید رشتیان رییس هیات مدیره انجمن تهیه‌کنندگان مستند در گفتگو با خبرنگار مهر با اشاره به ایجاد کمپین «نمایش فیلم مستند رایگان نیست» توسط تعدادی از مستندسازان گفت: ما در انجمن تهیه کنندگان مستند نه تنها مشکلی با مفاد ذکر شده در بیانیه کمپین «نمایش فیلم مستند رایگان نیست» نداریم بلکه اساسا از بدو تاسیس این انجمن به دنبال چنین مسائلی بودیم. در واقع کسی که عنوان تهیه کننده دارد، چگونه می تواند معتقد باشد که فیلم مستند و عرضه و پخش آن دارای توجیه اقتصادی نباشد. اینکه فیلم مستند نباید بدون پرداخت هزینه مالی برای مخاطب پخش شود، قابل قبول نیست و ما باید از پخش فیلم مستند مراقبت کنیم.
وی ادامه داد: درست است که فیلم مستند یک اثر فرهنگی است، اما تولید یک فیلم مستند در واقع یک فعالیت حرفه ای هم است و زمانی که یک فعالیت، حرفه ای به شمار می رود باید تابع منطق اقتصادی و عرضه و تقاضا باشد. تمام مفادی که در بیانیه مورد نظر به آن اشاره شده است، کاملا مورد تایید انجمن است و ما هیچ منافات و مشکلی با آن نداریم.
این مستندساز توضیح داد: دوستان مستندساز در بخش های مختلف این بیانیه تاکید داشتند که نمایش آثار مستند باید تابع قاعده اقتصادی باشد که این مساله کاملا درست است، اما نباید فراموش کرد که برای اکران فیلم مستند باید به قواعد اکران هم توجه داشته باشیم. به عنوان مثال ما نیازمند مخاطبی هستیم که حاضر باشد برای دیدن فیلم های مستند هزینه کرده و بلیت بخرد.
مستندهای سینمایی اکران شوند
وی بیان کرد: باید در انتخاب فیلم هایی که برای اکران عمومی در حوزه مستند نکاتی را مورد توجه قرار دهیم که از آن جمله این که فیلم هایی انتخاب شوند که مور توجه مخاطب عمومی قرار گیرند. همچنین فیلم ها نباید دارای زمان اندکی باشد. در واقع فیلم هایی باید در برنامه اکران قرار گیرند که حداقل بالای ۶۰ دقیقه باشند تا مخاطب بتواند با آنها ارتباط برقرار کند.
رشتیان گفت: همچنین برای نوع دیگری از فیلم های مستند که در مراکز فرهنگی، دانشگاهی و علمی بیشتر نمایش داده می شود نیز باید قوانینی شکل گیرد که برای نمایش آن ها پرداخت هایی از سوی نهادهای نمایش دهنده فیلم صورت گیرد.
وی بیان کرد: ما در انجمن تهیه‌کنندگان مستند تمام این موارد را دنبال می کردیم و تلاش می کردیم که نشان دهیم، مستندسازی یک حرفه است که باید تمام قوانین اقتصادی برای آن رعایت شود تا منطق اقتصادی خود را بدست آورد به همین دلیل دوستانی که این کمپین را راه انداخته اند می توانند همراهی این انجمن را داشته باشند.
این مستندساز تاکید کرد: تاکنون مالکیت اکثر آثار مستند در دست نهادهای عمومی و دولتی مانند تلویزیون و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی بوده است و به همین دلیل در بحث اکران بخش اصلی منافع مالی فیلم به مالک می رسد که البته در بسیاری از موارد خود کارگردان مالک فیلم است، اما مستندسازان باید بدانند که در قراردادهای خود به حقوق پخش بیشتر توجه کنند و سعی کنند تا در قراردادها ذکر شود که صاحبان مادی و معنوی اثر از چه حقوقی می توانند برخوردار شوند. به عنوان مثال حق پخش های جشنواره ای معمولا برای مولف اثر است و پخش های عمومی تر متعلق به مالک فیلم است.
رشتیان با تاکید بر اینکه باید شرایطی فراهم کرد که پخش فیلم های مستند تابع منطق حرفه ای و منطق اقتصادی باشد، عنوان کرد: نباید فیلم مستند را به چشم یک کالا دید که دم دست هر کسی باشد و هیچ حساسیتی برای اکران آن وجود نداشته باشد.
وی ادامه داد: عادت موجود این بود که فیلم مستند باید به صورت رایگان دیده شود چرا که معمولا پخش فیلم های مستند پخش تلویزیونی است و معمولا برای پخش تلویزیونی هیچ پرداختی صورت نمی گرفت، اما این نکته هم وجود دارد که ما در دنیا کم کم به این سمت می رویم که دیدن فیلم های مستند منوط به پرداخت های مشخص است. البته با توجه به اینکه مشاهده آثار مختلف بعد از پرداخت مبلغ مورد نظر صورت می گیرد، بی شک در ایران نیز به زودی چنین اتفاقی رخ می دهد و باید عادت های قدیم را هرچه سریعتر تغییر دهیم.
رییس انجمن تهیه‌کنندگان مستند تاکید کرد: با توجه به استقبالی که از نمایش فیلم های مستند در سی و چهارمین جشنواره فیلم فجر صورت گرفت، بی شک در آینده نزدیک می توانیم شاهد چنین عادتی در سینمای ایران باشیم. خوشبختانه بچه های مستندساز در حال تولید آثار جذاب برای مخاطب هستند که این خود می تواند به اقتصاد سینمای مستند کمک کند.
رشتیان در پایان گفت: هرچند در حال حاضر اقتصاد در سینمای مستند چندان معنا ندارد، اما آثاری که به تازگی در حوزه مستند تولید می شوند از جذابیت های کافی برخوردارند و می توانند در جذب مخاطب موفق باشند.
