مصطفی رفعت/ سی و یک نما - زندگی فعالان مدنی سال‌هاست دست‌مایه ساخت آثار سینما بوده و گاه نمونه‌هایی از آنها نیز درخشیده‌اند؛ همچون «مالکوم ایکس»، «میلک» و «گاندی». این‌روزها فیلمی اکران شده به‌نامِ «بهترین دشمنان» ساخته ی رابین بیسل که یک‌دهه مبارزه بین «آن آتوار» (فعال مدنی حقوق سیاهپوستان در آمریکا) با «سی.پی. الیس» (رهبر جنبش نژادگرایِ کو کلاکس کلان) را به‌تصویر می‌کشد. عمده فیلم‌هایی ساخته‌شده در‌این‌باره، به زندگی فعالان جنبش ضدِآپارتاید و بعضاً کنشگران جامعه کارگری پرداخته‌اند؛ کمتر پیش آمده که زندگی واقعی یک فعال مدنی در سایر موضوعات اجتماعی، به فیلم تبدیل شود. در این نوشتار، آن‌نوع آثار مدِ‌نظر ما هستند.
